Хүнсний бүтээгдэхүүн нь фермээс үйлдвэр, салаа хүртэл нийлүүлэлтийн сүлжээгээр дамжин өнгөрөхдөө эрүүл мэндийн олон эрсдэлтэй тулгардаг. Хүнсний аюулгүй байдал гэдэг нь эдгээр эрсдлийг бууруулж, хэрэглэгчдэд хор хөнөөл учруулахгүй байхын тулд хүнсний үйлдвэрлэлийн амьдралын мөчлөгийн үе шат бүрт аюулгүй хоол хүнс хэрэглэх дүрэм, журмыг хэрэгжүүлэх явдал юм.
Хүнсний аюулгүй байдал гэдэг нь хоол хүнсээр дамжих өвчин, бэртлээс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хоол хүнс бэлтгэх, боловсруулах, хадгалах журмыг хэлдэг. Шинжлэх ухааны салбар болох хүнсний аюулгүй байдал нь хими, микробиологи, инженерчлэл зэрэг өргөн хүрээний эрдэм шинжилгээний салбаруудад суурилдаг.
Хүнсний бүтээгдэхүүн бол дэлхийн хамгийн их худалдаалагддаг барааны нэг юм. Жил ирэх тусам дэлхийн зах зээл улам бүр даяарчлагдаж, дэлхийн хүн амын тоо нэмэгдсээр байгаа тул дэлхийн хүнсний нийлүүлэлтийн сүлжээ улам бүр өргөжин тэлсээр байна. Хүнсний бүтээгдэхүүний масс үйлдвэрлэл, тархалтад нөлөөлж буй эдгээр мегатрендүүдийн ачаар хүнсний аюулгүй байдлыг хангах нь урьд өмнө хэзээ ч чухал байгаагүй юм.
Эдгээр өөр өөр салбарууд нь хүнсний бүтээгдэхүүнийг хаанаас авах, үйлдвэрлэх, бэлтгэх, хадгалах, борлуулахаас үл хамааран хүнсний үйлдвэрлэлийн аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор нэгтгэдэг. Энэ утгаараа хүнсний аюулгүй байдал нь дэлхийн хүнсний үйлдвэрлэлийн бүхий л салбарт хамаатай эрүүл ахуй, хариуцлагын системтэй хандлага юм.
Хүнсний аюулгүй байдлын хамгийн энгийн тодорхойлолтоор бол хэрэглэгчдэд хүрэх үйл явцын аль ч үе шатанд үүсч болох эрсдэлийг арилгаж, хоол хүнс нь хэрэглэгчдэд аюулгүй хүрэх боломжийг хангах явдал юм.
Хүнсний аюулгүй байдлын үндсэн зарчим бол хоол хүнс ямар ч нөхцөлд хэрэглэгчдэд хор хөнөөл учруулахгүй байх явдал юм. Үүний тулд өвчин үүсгэж болох бохирдлын аюул, бие махбодийн асуудал, биологийн аюулаас сав баглаа боодлын асуудал хүртэлх бүх төрлийн сөрөг талыг арилгах шаардлагатай байна.
Хүнсний үйлдвэр бол хүний эрүүл мэндэд шууд нөлөөлдөг салбар юм. Жил бүр сая сая хүмүүс хоол хүнсээр дамжих өвчнөөс үхэлд хүргэх ноцтой асуудалтай тулгардаг.
Хүнсний аюулгүй байдлын тухай ойлголт нь хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангахад ашигладаг бүх хэрэглээг хамардаг. Хүнсний аюулгүй байдал нь хүнсний хангамжийн сүлжээнд оролцож буй бүх хүмүүсийн хамтын хүчин чармайлтаас хамаардаг. Үйлдвэрлэгчээс эхлээд жижиглэн худалдаачид, нийтийн хоолны компаниуд хүртэл хүнсний сүлжээнд халдвар авах эрсдлийг арилгах буюу бууруулах зорилгоор хууль эрх зүйн зохицуулалт, хяналт шалгалтыг хийдэг.
Түүнчлэн хүнсний аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн үндсэн дээр хүнс үйлдвэрлэгчдэд үзлэг шалгалт хийх цогц удирдамж өгдөг хувийн өмчийн олон улсын байгууллагууд байдаг.
Үүний нэг болох манай байгууллагын боловсруулсан Хүнсний аюулгүй байдлын систем (FSS) нь хүнсний аюулгүй байдлын дэвшилтэт стандарттай бөгөөд хүнсний аюулгүй байдлын иж бүрэн системийн хувьд хүнсний үйлдвэрлэлийн тоглогчдод тусалдаг бөгөөд дэлхийн хүнсний худалдааг хөнгөвчилдөг.